در جدول جمع، الگوهای مختلفی میتوانید پیدا کنید.
چه الگوها و رابطههایی در این جدول میبینید؟
میتوانید با کلیک کردن روی خانههای جدول، الگوهای مورد نظرتان را نشان دهید.
چرا این الگوها و رابطهها در این جدول دیده میشوند؟
آیا اگر جدول از راست و پایین ادامه پیدا کند، بازهم این الگوها ادامه مییابند؟
شرح فعالیت
جدول جمع را در اختیار بچهها قرار دهید و از آنها بخواهید به آن توجه کنند و الگوها و رابطههایی را که در آن میبینند، یادداشت کنند. برای این منظور میتوانید از ابزار کاغذی «جدول جمع» استفاده کنید.
سپس از آنها بخواهید در گروههای کوچک (دو تا چهار نفره) قرار بگیرند و در دربارهی رابطههایی که یافتهاند با هم گفتگو کنند.
اهمیت استدلال
از دانشآموزان بخواهید استدلال کنند.
هنگام کار گروهها به آنها سر بزنید و از آنها بخواهید دربارهی رابطههایی که میبینند دلیل بیاورند. مثلاً اگر دانشآموز کلاس پنجمی، همهی ۱۱ ها رنگ کرده است و میگوید: «۱۱ ها به صورت مورّب در جدول قرار گرفتهاند.» از او بپرسید: «چرا این اعداد به این شکل قرار گرفتهاند؟ اگر جدول را از راست و پایین ادامه دهیم، دیگر در چه خانههایی عدد ۱۱ را خواهیم دید؟»
در ادامه از گروهها بخواهید که ایدههایشان را در کلاس مطرح کنند.
میتوانید از یک گروه بخواهید که گفتگو را آغاز کند و سپس از گروه بعدی بپرسید که آیا میخواهد رابطهی جدیدی بگوید و همینطور تا آخرین گروه پیش بروید.
ابزار مجازی «جدول جمع» میتواند برای نشان دادن الگوها و رابطههایی که در کلاس طرح میشود، کمک کننده باشد.
در پایان میتوانید از دانشآموزان بخواهید هر یک، الگو یا رابطهای را که به نظرشان جالب بوده است، بنویسند و توضیح دهند که چرا آن رابطه در جدول دیده میشود.
پاسخهای برخی از دانشآموزان
در همهی ردیفها، عددها به ترتیب پشت سر هم آمدهاند. حتی در آخرین ردیف.
بازخورد معلم: ایدهات را خوب نوشتهای. آیا میتوانی بگویی چرا؟ یکی از ردیفها را در نظر بگیر و با توجه به این که عددهای این ردیف، از جمع چه عددهایی ساخته شدهاند، توضیح بده که چرا عددها در آن ردیف، پشت سر هم آمدهاند.
من اول الگوی اعداد زوج را در قطر مربع دیدم. برایم جالب بود چون روی قطر ۱+۱، ۲+۲، ۳+۳ و … میآید یعنی روی قطر ۱×۲، ۲×۲، ۳×۲ و … است و الگوی عددهای زوج ساخته میشود.
بعد دیدم که بقیهی خطهای مورّب هم یکی در میان همین الگو را ساختهاند. ولی آنها مثل قطر مربع از جمع دو عدد مثل هم ساخته نشدهاند.
بازخورد معلم: توضیحت دربارهی قطر مربع، خیلی خوب و واضح است.
دربارهی خطهای مورّب دیگر لازم است که بیشتر بررسی کنی. یکی از آنها را بررسی کن و ببین برای ساختن عددهای روی آن، چه عددهایی با هم جمع شدهاند و اگر جدول از راست و پایین ادامه پیدا کند، چه عددهای دیگری روی همان خط ساخته میشوند.
من دیدم که عددهای مساوی به صورت مورّب قرار گرفتهاند.
دو تا عدد دارند باهم جمع میشوند. یکی در سطر اول و یکی در ستون اول جدول.
وقتی یکی به چپ و یکی به پایین میآییم، عددی که در سطر است، یکی کم میشود ولی عددی که در ستون است، یکی اضافه میشود. پس جمعشان یکی میشود.
بازخورد معلم: خیلی خوب ایدهات را توضیح دادهای و برایش دلیل آوردهای.
هر مربع دو در دویی که در نظر گرفتم، یک ویژگی جالب داشت:
دو تا از عددهای یک قطرش باهم برابر بود.
دو تا عدد قطر دیگرش، یکی کمتر و یکی بیشتر از آن دو عدد مساوی بود.
در تصویر، چند تا از این مربعها را رنگ کردهام.
بازخورد معلم: رابطهی جالبی پیدا کردهای. چطور میتوانی توضیح دهی که این رابطه برای همهی مربعهای دو در دو برقرار است؟
به این سوالها فکر کن:
چرا در هر مربع، عددهای روی خانههای راستِ بالا و چپِ پایین، با هم برابرند؟
چرا عدد سمت چپِ بالا، یکی کمتر از این دو عدد مساوی است؟
چرا عدد سمت راستِ پایین، یکی بیشتر از این دو عدد مساوی است؟
دیدگاهتان را بنویسید