نگار وکیلی

درست کردن ماست میوه‌ای

۱۹۵

چکیده

در این فعالیت، دانش‌آموزان تلاش می‌کنند تا چند رنگ مهره را به عنوان میوه طبق دستورالعمل‌هایی در کاسه‌های خود قرار دهند. این فعالیت به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا شمارش چندتا چندتا را تمرین و شروع به کشف رابطه‌ی بین اعداد کنند. همچنین دانش‌آموزان یک بازنمایی تصویری از مسئله را ترسیم می‌کنند که ابزار ارزشمندی برای…

می‌خواهیم به کمک چند نوع میوه و تعدادی کاسه‌ی ماست، برای خودمان انواع مختلفی از ماست میوه‌ای درست کنیم.

قرار است هر کدام از میوه‌ها را با قاعده‌ی خاصی در ماست‌ها بگذاریم. مثلا توت‌فرنگی‌ها را با شمارش دوتا دوتا و موزها را با شمارش سه‌تا سه‌تا در کاسه‌ها می‌ریزیم.

اگر شروع کنیم و با قاعده‌های مشخص شمارش چندتا چندتا سه نوع میوه‌ی مختلف را در ۲۰ کاسه بریزیم، چند نوع ماست میوه‌ای خواهیم داشت؟

شرح فعالیت
گام اول

می‌توانید فعالیت را با پرسیدن این سوال از دانش‌آموزان آغاز کنید:

  • فرض کنید می‌خواهیم به کمک میوه‌ها یک ماست میوه‌ای درست کنیم. دوست دارید چه میوه‌هایی در ماست شما باشد؟
گام دوم

برای بچه‌ها توضیح دهید که قرار است تعدادی کاسه‌ی خالی را به عنوان کاسه‌ی ماست در نظر بگیریم و از مهره‌ها به عنوان میوه‌های مختلف استفاده کنیم.

برای مرحله‌ی اول به هر گروه ۱۰ کاسه و ۲ رنگ مهره بدهید. (مثلا مهره‌های زرد رنگ را به عنوان موز و مهره‌های قرمز رنگ را به عنوان توت‌فرنگی در نظر گرفته‌ایم.) از بچه‌ها بخواهید کاسه‌ها را شماره‌گذاری کنند و از ۱ تا ۱۰ به ترتیب بچینند.

به بچه‌ها توضیح بدهید که قرار است به کمک شمارش چندتا چندتا مهره‌ها را درون کاسه‌ها قرار بدهیم. مثلا می‌توانیم با شمارش یکی یکی، مهره‌های زرد را درون همه‌ی کاسه‌ها و با شمارش دوتا دوتا توت‌فرنگی‌ها را یکی در میان درون کاسه‌ها بگذاریم.

از بچه‌ها بخواهید که با دستورالعمل بالا مهره‌ها را درون کاسه‌ها بگذارند. بعد بین گروه‌ها حرکت کنید و از آن‌ها بپرسید؟

  • به نظرتان در این دستورالعمل به چند مهره‌ی زرد نیاز داریم؟
  • به چند مهره‌ی قرمز؟
  • در این صورت چند مدل ماست میوه‌ای مختلف خواهیم داشت؟

از بچه‌ها بخواهید میوه‌های ماست‌های مختلف را به نحوی نمایش دهند. خوب است برای این کار جدول کاغذی ۱ تا ۱۰۰ هم در اختیار بچه‌ها باشد که اگر خواستند از آن استفاده کنند.

بازنمایی‌های مختلف بچه‌ها را در کلاس به نمایش بگذارید.

گام سوم

این بار ۲۰ کاسه و سه رنگ مهره به نمایندگی از سه نوع میوه به بچه‌ها بدهید. باز هم از بچه‌ها بخواهید که با شمارش چندتا چندتا مهره‌ها را در کاسه‌ها بگذارند. یک نمونه از دستورالعمل قرار دادن مهره‌ها در کاسه‌ها در اینجا آمده است. خوب است این دستورالعمل را به بچه‌ها نشان بدهید و در نهایت از آن‌ها بخواهید که دستورالعمل‌های ساخت خودشان را به کار بگیرند.

از بچه‌ها بخواهید که بعد از انجام دادن فعالیت با هر دستورالعمل، یک بار آن را روی کاغذ به نحوی بازنمایی کنند. ممکن است بچه‌ها از کارهای دوستانشان که در قسمت قبل دیده‌اند ایده بگیرند.

از بچه‌ها بخواهید بعد از انجام فعالیت و بازنمایی آن، به این سوالات فکر کنند.

  • برای اجرای کامل این دستورالعمل از هر میوه چند تا نیاز داریم؟
  • چند نوع ماست میوه‌ای خواهیم داشت.
گام چهارم

بچه‌ها را برای یک گفت‌وگوی کلاسی دور هم جمع کنید. از آن‌ها بخواهید کار خود را به بقیه‌ی گروه‌ها نشان دهند. گفت‌وگوی کلاسی را با پرسیدن این سوالات پیش ببرید.

  • در مورد میوه‌ها و کاسه‌های ماست چه چیزی توجه شما را جلب کرد؟
  • چه الگوهایی مشاهده کردید؟
  • آیا کاسه‌هایی دارید که بدون میوه باشند؟ چند تا؟
  • آیا کاسه‌هایی دارید که سه نوع میوه داشته باشند؟ چند تا؟
  • اگر رنگ مهره‌ها با رنگ میوه مطابقت داشته باشد برای دانش‌آموزان شهودی‌تر خواهد بود. به عنوان مثال، مهره‌های قرمز به عنوان توت‌فرنگی، مهره‌های سبز به عنوان کیوی و مهره‌های قهوه‌ای به عنوان کنجد و مهره‌های بنفش به عنوان تمشک و یا…
  • نیازی نیست همه‌‌ی گروه‌ها همزمان مرحله‌ی دوم بازی را آغاز کنند. گروه‌هایی که مرحله‌‌ی اول را تمام کرده‌اند می‌توانند برای مرحله‌ٔ دوم بازی اقدام کنند. در این فاصله معلم نیز فرصت دارد که به گروه‌هایی که هنوز مرحله‌‌ی اول را تمام نکرده‌اند سر بزند و جهت ادامه‌‌ی کار با پرسش‌های پیش‌برنده‌ای که می‌پرسد و بازخوردهایی که می‌دهد، آن‌ها را هدایت کند.
  • بسته به زمان کلاس یا نحوه‌‌ی پیشرفت فعالیت در کلاس، می‌توان قسمت کشیدن شکل برای مسئله و گفتگوی پس از آن را انجام داد یا حذف کرد. البته کشیدن شکل و ارتباط برقرار کردن بین بازنمایی‌های مختلف، از جمله مهارت‌هایی هستند که تقوتیتشان در کلاس ریاضی مورد نظر می‌باشد.
  • برای توسعه‌ٔ این فعالیت می‌توان سوال‌های زیر را نیز از دانش‌آموزان پرسید:

    • اگر چاشنی چهارم و پنجم را داشتید چه می‌شد؟ در این صورت بیشترین تعداد چاشنی در یک کاسه چندتا می‌بود؟ چند کاسه این تعداد را داشتند؟ کدام کاسه‌ها کمترین تعداد را داشتند؟

    • اگر کاسه‌های ماست بیشتری داشتید چه؟ آیا می‌توانید پیش‌بینی کنید که در این صورت کدام چاشنی‌ها در آن‌ها وجود داشتند؟

منابع آموزشی مربوط به این طرح درس

  • پوستر
    مثالی از یک دستورالعمل ماست میوه‌ای
    نگار وکیلی
    مثالی از یک دستورالعمل ماست میوه‌ای

    در این پوستر مثالی از یک دستورالعمل درست کردن ماست میوه‌ای – در ارتباط با همین طرح یادگیری – آمده است. پاسخ به مسئله‌ای که در این پوستر آمده، به…

  • ابزار کاغذی
    جدول ۱ تا ۱۰۰
    زهره پندی
    جدول ۱ تا ۱۰۰

    از جدول ۱ تا ۱۰۰ می توانید در فعالیت‌های متنوع بسیاری استفاده کنید. حتی دیدن این جدول نیز می‌تواند به درک عددی دانش آموزان در اوایل دوره دبستان کمک کند.

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *