زهره پندینگار وکیلی

قدم زدن تصادفی

۱۰۷

چکیده

در این طرح یادگیری، یک بازی شانسی معروف معرفی شده است. این بازی شبیه قدم زدن تصادفی است و با یک سکه انجام می‌شود.

یک مهره در خانه‌ی شروع قرار دهید. سکه بیندازید. اگر سکه رو آمد، مهره را یک خانه به راست و اگر پشت آمد، به چپ حرکت دهید. این کار را تا خارج شدن مهره از یک طرف ادامه دهید. سمت بیرون رفتن مهره، برنده‌ی بازی را مشخص می‌کند. بازی کنید و قدم زدن تصادفی مهره روی صفحه‌ی بازی را تماشا کنید.

قدم زدن تصادفی
قدم زدن تصادفی
شرح فعالیت
گام اول؛ بازی دو نفره

به دانش‌آموزان بگویید که قرار است یک بازی دو نفره انجام دهند. بازی «قدم زدن تصادفی» را به آن‌ها معرفی کنید و نحوه‌ی انجام بازی را توضیح دهید. دانش‌آموزان را به گروه‌های دو نفره تقسیم کنید و به هر گروه یک صفحه‌ی بازی، یک سکه و یک مهره بدهید.

نحوه‌ی انجام بازی

از دانش‌آموزان بخواهید تا با توافق همدیگر، هر کدام نامشان را یک طرف صفحه‌ی بازی بنویسند.

در ابتدای بازی، مهره را در خانه‌ی شروع قرار دهید.

یک نفر می‌تواند مسئول پرتاب سکه شود یا این‌که نوبتی سکه بیندازید.

اگر سکه رو آمد، مهره را یک خانه به سمت راست حرکت دهید و اگر سکه پشت آمد، مهره را یک خانه به سمت چپ ببرید.

زمانی که سکه روی یکی از خانه‌های پایان برود، بازی تمام می‌شود. بازیکنی که نامش همان طرف نوشته شده می‌تواند در دور بعدی، مسئول پرتاب سکه شود.

خوب است در طول بازی داده‌های مربوط به پرتاب سکه را ثبت کنید. این کار را به دو شکل می‌توانید انجام دهید. در حالت اول از بچه‌ها بخواهید روی این نمودار – که در کاربرگ هم آمده است – به تعداد بارهای رو یا پشت آمدن سکه‌ها، خانه‌ها را رنگ کنند. از بچه‌ها بخواهید که اگر خانه کم آوردند، خودشان خانه‌هایی به نمودار اضافه کنند.

برای حالت دوم از بچه‌ها بخواهید برای «رو» و «پشت» دو رنگ متفاوت را در نظر بگیرند. از آن‌ها بخواهید که از سمت چپ نمودار شروع کنند و هر بار بعد از پرتاب سکه با توجه به چیزی که رو آمده، خانه‌ها را یکی‌یکی رنگ کنند.

حین انجام بازی به گروه‌ها سر بزنید و به گفت‌وگوهای دانش‌آموزان با یکدیگر گوش دهید. می‌توانید از آن‌ها بپرسید:

  • فکر می‌کنی این دفعه، سکه رو بیاید یا پشت؟ دلیلت چیست؟
  • فکر می‌کنید که سکه از کدام طرف خارج می‌شود؟ چرا؟

به دلایل دانش‌آموزان گوش دهید. پیشنهاد می‌شود دلایل آن‌ها را در برگه‌ای به نام خودشان ثبت کنید. اگر در چند فعالیت این کار را انجام دهید می‌توانید به مرور نحوه‌ی توسعه‌ی درک احتمالاتی هر یک از دانش‌آموزان را بررسی کنید. در این زمینه بخش شواهد یادگیری را هم ببینید.

گام دوم؛ گفت‌وگوی جمعی

بعد از اینکه گروه‌ها یک یا چند دور بازی را انجام دادند، نمودارهای گروه‌ها را روی دیوار نصب کنید. بعد آن‌ها را دور هم جمع و گفت‌وگوی جمعی را آغاز کنید. از دانش‌آموزان بپرسید:

  • آیا نتیجه‌ی بازی با انتظار شما یکسان بود؟ چرا؟
  • در بازی شما، چند بار رو و چند بار پشت سکه آمد؟
  • آیا شما می‌توانستید رو یا پشت آمدن سکه را پیش‌بینی کنید؟
گام سوم؛ بازاندیشی

در پایان می‌توانید از دانش‌آموزان بپرسید:

  • نظرتان در مورد این بازی چه بود؟ آیا آن را دوست داشتید؟ اگر نه، دوست داشتید چگونه می‌بود؟
  • شما چه اسمی روی این بازی می‌گذارید؟

هنگام انجام فعالیت می‌توانید این مورد را به طور خاص مشاهده کنید و نتایج آن را تا حد امکان برای خودتان ثبت کنید.

  • دانش‌آموزان، برنده شدن را نتیجه‌ی چه می‌دانند؟
    برای مثال آیا این جملات در بین صحبت‌هایشان شنیده می‌شود؟ «تو چقدر خوش‌شانس هستی!»، «تو بلدی چه‌طوری سکه رو پرتاب کنی تا «رو» بیاید!»، «این سکه خرابه، همه‌اش رو می‌آد! باید عوضش کنیم» و…
    جملاتی که بچه‌ها می‌گویند به درجات مختلفی ممکن است پدیده‌ی تصادفی را به اراده‌مندی و عاملیت ربط دهند. در واقع ممکن است نتیجه‌ی پرتاب سکه را ناشی از اراده‌ی متافیزیکی (شانس و …) یا عاملیت خودشان یا حتی اراده‌ی ابزار تصادفی ببینند یا آنکه آن را پیشامدی کاملا تصادفی ببینند.
  • این فعالیت از سری فعالیت‌هایی برای تقویت درک احتمالاتی و شهود پدیده‌ی تصادفی است. به متن زیر برگرفته از نوشته‌ی «عاملیت، اراده و پدیده‌ی تصادفی» از هوشمند حسن‌نیا در همین سایت، توجه کنید:
    در کلاس‌ها دیده‌ایم که ذهن بچه‌ها در مواجهه با پدیده‌های تصادفی دنبال اراده یا عاملی می‌گردد که نتایج را کنترل می‌کند. پژوهش‌ها هم این موضوع را تایید می‌کنند. چه بکنیم؟ شاید یکی از راه‌ها این باشد که رفتار شتابانِ کتاب درسی را کنار بگذاریم و به جای یاد دادنِ مستقیم احتمال در سال‌های اولیه‌ی دبستان، فرصت‌هایی برای مشاهده و گفتگو در کلاس‌های‌مان ایجاد کنیم و اجازه دهیم که دانش‌آموزان، شهود جدیدشان را از پدیده‌ی تصادفی بسازند.
    برای مطالعه‌ی بیشتر می‌توانید به نوشته‌ی مذکور مراجعه کنید.
  • الزامی در کار نیست که همه‌ی دانش‌آموزان با انجام این بازی، موفق به ایجاد شهود جدیدی از پدیده‌ی تصادفی شوند، بلکه در طی فعالیت‌های متعدد این چنین انتظار می‌رود رفته رفته به این هدف دست یابند.
منابع آموزشی مربوط به این طرح درس

  • کاربرگ
    قدم زدن تصادفی
    زهره پندی
    قدم زدن تصادفی

    در این کاربرگ، دستورالعمل و صفحه‌ی بازی یک بازی شانسی معروف به نام «قدم زدن تصادفی» آمده است. این بازی با یک سکه انجام می‌شود.

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *