مساحت شکل‌های پاره پوره

۱۴۹

چکیده

این فعالیت چالشی است برای کنجکاو کردن کودکان نسبت به راه‌های دیگر شمارش مربع‌های واحد سطح در شکل‌هایی که از مستطیل و مربع درست شده‌اند.

با توجه به آن‌چه که از شکل‌ها باقی مانده است، می‌توانید مساحت هر شکل را قبل از پاره شدن پیدا کنید؟

شرح فعالیت

یکی از این شکل‌ها را به انتخاب خودتان در کلاس نمایش دهید. به بچه‌ها توضیح دهید که مساحت مربع‌های کوچک هر کدام یک سانتی‌مترمربع است. این شکل‌ها از تعدادی مربع تشکیل شده بودند اما بخشی از هر کدام آن‌ها پاره شده است. حالا می‌خواهیم معلوم کنیم که مساحت هر کدام از شکل‌ها قبل از پاره شدن چند سانتی‌مترمربع بوده است.

گام اول؛ فعالیت فردی

کاربرگی که در پیوست موجود است را به بچه‌ها بدهید تا هر کدام به صورت فردی روی آن کار کنند.

گام دوم؛ گفت‌وگوی جمعی

بعد از اینکه بچه‌ها فرصت کافی داشتند برای اینکه تنهایی روی کاربرگ کار کنند و به همه‌ی سوال‌های آن فکر کنند، از بچه‌ها بخواهید که برای یک گفت‌وگوی کلاسی دور هم جمع شوند. روی هر شکل تمرکز کنید و از بچه‌هایی که مایل هستند بخواهید که راه‌حلشان برای حل آن سوال را بگویند. اگر دانش‌آموزی روشی جز شمارش یکی‌یکی پیشنهاد داد، روش او را در کلاس پررنگ کنید و از این طریق به دانش‌آموزان کمک کنید که در پایان این فعالیت به روشی فراتر از شمارش یکی‌یکی فکر کنند.

نمونه‌ای از راه‌حل‌های دانش‌آموزان

این مستطیل از ۳ ردیف ۶‌ تاییِ مربع تشکیل شده است. بنابراین مساحت مستطیل قبل از پاره شدن، ۱۸ سانتی‌متر مربع است.

مساحت مستطیل

عرض این مستطیل با ۳ مربع پوشانده شده است، اما در مورد طول مستطیل نمی‌توانیم چیزی بگوییم، چون مستطیل طوری پاره شده است که اندازه‌ی طول آن مشخص نیست. فقط می‌توانیم بگوییم طول مستطیل ۶ یا بیشتر از ۶ است. مثلاً می‌تواند ۷ یا ۸ یا به طور کلی، هر عدد بزرگ‌تر از ۶ باشد.

در نتیجه نمی‌توانیم مساحت این شکل را قبل از پاره شدن، پیدا کنیم. چون طول مستطیل را نمی‌دانیم.

مساحت مستطیل

این شکل از سه ردیف مربع درست شده است. تعداد مربع‌های هر ردیف می‌تواند خیلی زیاد باشد. مثلاً می‌تواند بی‌نهایت تا(!) باشد. برای همین مساحت این شکل می‌تواند خیلی خیلی زیاد (بی‌نهایت) باشد.

مساحت مستطیل
  • ابتدا شکل‌هایی را به دانش‌آموزان نشان دهید که بخشی از یک ردیف یا بخشی از یک ضلع آن پاره شده است و سپس به سراغ شکل‌های پیچیده‌تر از جمله شکل‌های ترکیبی بروید.
  • بعد از انجام این فعالیت، ذهن کودکان برای کشف رابطه‌ی ضربی مساحت مستطیل و مربع آماده است.

    برای استفاده از این فرصت، ابزار مجازی «نمایش مساحت روی جدول ضرب» را باز کنید. بدون این‌که به دانش‌آموزان بگویید که این جدول ضرب است، چند بار در نقاط مختلف جدول کلیک کنید تا آن‌ها کمی متوجه شوند که این جدول چه قابلیتی دارد. سپس از آن‌ها بپرسید:

    • چه می‌بینید؟ در جاهای مختلف جدول کلیک کنید و آن‌چه را که می‌بینید توصیف کنید.
    • آیا هر مستطیل رنگ‌شده با عددی که در گوشه‌ی پایین آن نمایش داده می‌شود رابطه‌ای دارد؟
    • چه رابطه‌ای؟
منابع آموزشی مربوط به این طرح درس

  • کاربرگ
    مساحت شکل‌های پاره پوره
    مساحت شکل‌های پاره پوره

    در این کاربرگ تعدادی شکل می‌بینیم که بخشی از آن‌ها پاره شده است. قرار است بچه‌ها مساحت هر شکل را قبل از پاره شدن آن پیدا کنند.

  • ابزار مجازی
    نمایش مساحت روی جدول ضرب
    هوشمند حسن‌نیا
    نمایش مساحت روی جدول ضرب

    در این نسخه از جدول ضرب، با کلیک کردن روی هر خانه، مستطیلی از کنج بالا-چپ تا آن خانه رنگ‌آمیزی می‌شود. تعداد خانه‌های رنگ شده برابر با عددِ خانه‌ای‌ست که…

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *