با استفاده از چهار مثلثِ متساوی‌الساقین روبه‌رو و پیروی از چهار شرط زیر، چندتا شکل متفاوت می‌توانی بسازی؟
شرط‌ها:
- هر شکل باید از چهار مثلث درست شده باشد.
- مثلث‌های تشکیل دهنده‌‌ی هر شکل نباید از هم فاصله داشته باشند و یا روی هم بیفتند.
- در هر شکل، هر مثلث حداقل باید با یک مثلث دیگر در تماس باشد.
- در هر شکل، مثلث‌ها باید از سمت ضلع‌های با طول برابر در کنار هم قرار بگیرند.
شرح فعالیت
گام اول؛ ساختن شکل‌های متفاوت با استفاده از مثلث‌ها
چهار مثلث متساوی الساقین به بچه‌ها بدهید. شرط‌های پایین را برای بچه‌ها بیان کنید و از آن‌ها بخواهید با استفاده از این شرط‌ها تا آن‌جا که می‌توانند شکل‌های مختلف بسازند. می‌توانید از ابزار کاغذی «مثلث‌های متساوی‌الساقین» استفاده کنید.
شرط‌ها:
۱. هر شکل باید از چهار مثلث متساوی الساقین درست شده باشد.
۲. مثلث‌های تشکیل دهنده‌‌ی هر شکل نباید از هم فاصله داشته باشند و یا روی هم بیفتند.
۳. در هر شکل، هر مثلث حداقل باید با یک مثلث دیگر در تماس باشد.
۴. در هر شکل، مثلث‌ها باید از سمت ضلع‌های با طول برابر در کنار هم قرار بگیرند.
خوب است برای ایجاد فهم مشترک در مورد شرط‌ها، از یک یا دو دانش‌آموز بخواهید یک‌بار فعالیت را در مقابل همه‌ی دانش‌آموزان انجام دهند (شکلی را با چهار مثلث و با رعایت شرط‌ها به عنوان نمونه بسازند)، آن‌گاه در مورد مطابقت شکل ساخته شده با شرط‌ها گفت‌و گو کنید. از دانش‌آموزان بپرسید:
- آیا شکل ساخته شده، همه‌ی شرط‌ها را دارد؟ برای ادعای خود دلیل بیاورید.
همچنین، می‌توانید چند مورد از نمونه‌هایی که مورد قبول هستند و یا نیستند را به دانش‌آموزان نشان دهید و از آن‌ها بپرسید که آیا آن شکل‌ها از شرط‌ها پیروی می‌کنند یا نه؟ به چه دلیل؟
این شکل‌ها مورد قبول هستند
و این شکل‌ها مورد قبول نیستند
سپس دانش‌آموزان را به گروه‌های سه یا چهار نفره تقسیم کنید و به هر یک از دانش‌آموزان چهار مثلث متساوی‌الساقین بدهید و از آن‌ها بخواهید ابتدا به صورت فردی شکل بسازند و سپس شکل خود را با سایر اعضای گروه به اشتراک بگذارند. هنگامی که گروه متقاعد شد که شکل با شرط‌ها مطابقت دارد، آن شکل را روی پوستر گروه بچسبانند.
گام دوم؛ ارائه‌ی پوستر گروه
بعد از دادن فرصت کافی برای ساختن شکل‌های متفاوت به گروه‌ها، از دانش‌آموزان بخواهید که یک نفر را به عنوان نماینده‌ی گروه انتخاب کنند تا پوستر گروه را در کلاس به اشتراک بگذارد. از گروه‌ها بخواهید یک یا دو شکل مورد علاقه‌ی خود را برای اشتراک‌گذاری با کلاس انتخاب کنند. در زمان ارائه از دانش‌آموزان بخواهید هر طور که تمایل دارند شروع کنند. اگر در مورد شرط‌ها صحبت نکردند، از آن‌ها در مورد چگونگی مطابقت شکلشان با شرط‌ها سوال بپرسید، برای مثال:
- آیا شکل شما تمام شرط‌های این فعالیت را دارد؟
- چطور ثابت می‌کنید که شکلی که ساختید با تمام شرط‌های این فعالیت مطابقت دارد؟
از دانش‌آموزان بخواهید استدلال کنند!
سوال‌هایی بپرسید که فراتر از گردآوری اطلاعات هستند و به کاوش، تفکر و توضیح و استدلال نیاز دارند.
در زمان توضیح دادن دانش‌آموزان سعی کنید واژه‌های آن‌ها را در صورت لزوم با واژه‌های علمی بازگو کنید به طوری که تاکیدی بر اشتباه بیان کردن دانش‌آموز نداشته باشید و خیلی عادی فقط در زمان بازگو کردن حرف دانش‌آموز، واژه‌های علمی و دقیق‌تر را بیان کنید. برای مثال اگر یک دانش‌آموز پایه‌ی سوم گفت: «این لبه‌ی مثلث را گذاشتم روی این لبه‌ی اون یکی مثلث»، خوب است واژه‌ی «ضلع» را جایگزین واژه‌ی «لبه» کنید. برای مثال بگویید: «آهان، پس شما این دو مثلث را طوری در کنار هم قرار دادی که ضلع‌های آن‌ها دقیقا کنار هم قرار بگیرند!».
ایده‌های دانش‌آموزان را بازنمایی کنید!
در بازگویی ایده‌های دانش‌آموزان از واژه‌های علمی متناسب با سن دانش‌آموزان به‌طور معنادار استفاده کنید.
دیدگاهتان را بنویسید