به این میوهها نگاه کن و با توجه به تعداد هر کدام، مسئله بساز.
شرح فعالیت
گام اول؛ مواجهه
تصویر ۳ تا موز، ۲ تا پرتقال و ۶ تا سیب را روی تختهی کلاس بکشید یا پوستر مسئلهی میوهها که در پیوست همین طرح آمده است را به دانشآموزان نشان بدهید. از آنها بخواهید بگویند که چه میبینند.
دانشآموزان ممکن است به تعداد میوهها توجه کنند و حتی از واژههای ریاضی مانند عقب، جلو، بیشتر، کمتر، دوبرابر برای توصیف تصویر استفاده کنند. این واژههای ریاضی را که ممکن است در ادامه به کار بیایند روی تخته بنویسید.
گام دوم؛ ساخت چند مسئلهی نمونه
در ادامه از دانشآموزان بخواهید که با توجه به تعداد هریک از میوهها مسئلههایی بسازند، مسئلههایی که کسی که تصویر را نمیبیند، بتواند با اطلاعات داده شده، آن را حل کند.
در ابتدا به دانشآموزان فرصت بدهید که تنهایی فکر کنند و مسئله بسازند.
ممکن است بچهها به خوبی منظور شما را از مسئلهای که «بدون دیدن تصویر قابل حل باشد» را متوجه نشوند. به همین جهت خوب است فرصتی فراهم کنید که چند مسئله در کلاس مطرح شود.
نمونهی مسئلهای که میتوان آن را بدون دیدن تصویر حل کرد:
۶ تا سیب داریم و تعداد سیبها ۳ تا بیشتر از تعداد موزها است. تعداد موزها چند تاست؟
نمونهی مسئلهای که نمیتوان آن را بدون دیدن تصویر حل کرد:
در این تصویر چند تا موز داریم؟
گام سوم؛ ساخت مسئله در گروهها
وقتی مطمئن شدید که بچهها دستور کار را متوجه شدهاند و هر کدام یکی دو مسئله به صورت فردی ساختهاند، از آنها بخواهید در گروههای کوچک (دو یا سه نفره) قرار بگیرند و هریک مسئلههای را که ساختهاند، در گروه طرح کنند و با کمک هم مسئلههای دیگری هم بسازند.
در این مدت به گروهها سر بزنید، مسئلههای آنها را بشنوید و با پرسیدن سوالهایی مانند سوالات زیر به دانشآموزان کمک کنید که مسئلههای یکدیگر را بفهمند تا بتوانند در صورتبندی مسئلهها به یکدیگر کمک کنند.
- میتوانی مسئلهی دوستت را به زبان خودت بیان کنی؟
- عددهای مسئلهای که طرح کردی چه فرقی با تعداد میوههای این تصویر دارد؟ چطور میتوانی عددها را تغییر دهی که مسئلهات به همین تصویر مرتبط شود؟
- چه چیزی به این مسئله اضافه کنیم که کسی که تصویر را نمیبیند، بتواند به آن پاسخ دهد؟
- میتوانی این مسئله را حل کنی؟
- میتوانی از یکی از واژههای «کمتر» یا «بیشتر» برای ساختن مسئلهای جدید استفاده کنی؟
از دانشآموزان هر گروه بخواهید که هر کدام از مسئلههایشان را، که ممکن است بیشتر از تعدادشان باشد، روی یک برگه بنویسند.
گام چهارم؛ گفتوگوی کلاسی
در این گام به دانشآموزان فرصتی بدهید که بعضی از مسئلههایشان را در کلاس بگویند. گروههای دیگر مسئلهها را میشنوند و فکر میکنند که آیا این مسئله یا مشابه آن را در میان مسئلههایشان دارند یا نه. همچنین فرصتی برای دانشآموزان فراهم کنید تا پیشنهادهایی برای بهتر شدن مسئله بدهند.
در این گفتوگو لازم است مسئلهها را طوری ثبت کنید که در معرض دید دانشآموزان باشد و بتوانید ارتباط میان آنها را پررنگ کنید. مثلاً اگر هر کدام از جفت مسئلههای پایین در کلاس مطرح شد، آنها را کنار هم بنویسید و از بچهها بپرسید که چه ارتباطی میان آنها میبینند.
مسئلهی (الف)
۶ تا سیب داریم و تعداد سیبها ۳ تا بیشتر از تعداد موزها است.
چند تا موز داریم؟
مسئلهی (ب)
۶ تا سیب داریم و تعداد موزها ۳ تا کمتر از تعداد سیبها است.
چند تا موز داریم؟
مسئلهی (ج)
۳ تا موز داریم و تعداد سیبها ۳ تا بیشتر از تعداد موزها است.
چند تا سیب داریم؟
مسئلهی (د)
۳ تا موز داریم و تعداد موزها ۳ تا کمتر از تعداد سیبها است.
چند تا سیب داریم؟
در پایان گفتوگو به هر گروه فرصت بدهید تا مسئلههایشان را با توجه گفتوگوها، تکمیل کنند و مسئلههای تازهای بنویسند.
گام پنجم؛ حل مسئله
از گروهها بخواهید که مسئلههایشان را روی دیوار بزنند و از میان مسئلههای گروههای دیگر یک مسئله را انتخاب کنند، آن را حل کنند و راهحلشان را در کنار مسئله بچسبانند.
گام ششم؛ بازاندیشی
در پایان از بچهها بپرسید:
- کدام قسمت از کار این جلسه را دوست داشتید؟
- آیا چیز جدیدی یاد گرفتید؟ چه چیزی؟
دیدگاهتان را بنویسید