نگار وکیلی

عددهای مریخی

۳۰۴

چکیده

در این فعالیت دانش‌آموزان تلاش می‌کنند تا عددهای زمینی مربوط به عددهای مریخی مطرح شده را بیابند. این فعالیت به تقویت و گسترش درک دانش‌آموزان از اعداد و ارزش‌مکانی و همچنین برخورد منعطف با اعداد کمک می‌کند.

بعضی عددهای مریخی به شکل عجیبی با عددهای زمینی متفاوت هستند.

فکر می‌کنی این عدد مریخی کدام عدد زمینی را نشان می‌دهد؟

شرح فعالیت
گام اول؛ آشنایی با عددهای مریخی

عدد مریخی عددی است که به صورت ترکیب یکی‌ها، ده‌تایی‌ها، صدتایی‌ها و … نوشته شده است. اما تفاوت آن با اعداد معمولی این است که ممکن است تعداد بعضی از این دسته‌ها بیشتر از ۹ تا باشد. مثلا در عدد مریخی پایین ۱۰ تا ده‌تایی داریم که در اعداد معمول به صورت ۱ صدتایی نوشته می‌شود. این عدد را اگر به شکل شکل اعداد معمول بنویسیم مساوی ۱۰۲ خواهد بود.

برای شروع فعالیت ابتدا از دانش‌آموزان بپرسید:

  • تا حالا اسم عددهای مریخی را شنیده بودید؟ 

به بچه‌ها بگویید که ما فرض می‌کنیم در سیاره‌ی مریخ، موجودات فضایی عددهای‌شان را این‌گونه می‌نویسند. برای همین به این عددها، عددهای مریخی می‌گوییم. حالا از شما دعوت می‌کنم به این فکر کنید که:

  • این عدد مریخی، مساوی چه عددی در زمین، یعنی عددهایی که ما استفاده می‌کنیم، است؟

به جز این از بچه‌ها بپرسید:

  • این اعداد چه تفاوتی با اعداد معمولی دارند؟

فرصت دهید تا دانش‌آموزان نظرات خود را مطرح کنند. برای تسهیل گفت‌وگوی ریاضی‌وار از دانش‌آموزان بخواهید در مورد ایده‌های همدیگر نظر بدهند. می‌توانید این سوالات را در گفت‌وگوی کلاسی مطرح کنید:

  • چطور عدد … (برای مثال ۱۰۲) را به دست آوردی؟
  • چطور مطمئنی … (برای مثال بیست و پنج‌ تا ده‌تایی) می‌شود … (۲۵۰ تا)؟
  • با ایده‌ی دوستتان که مطرح کرد، موافقید یا مخالف؟ به چه دلیل؟
گام دوم؛ بررسی تعداد بیشتری از عددهای مریخی

کاربرگ «عددهای مریخی» مناسب پایه‌ی خود را به دانش‌آموزان بدهید. این کاربرگ در چند نسخه و متناسب با پایه‌های مختلف در پیوست این فعالیت قرار دارد. در این کاربرگ قرار است دانش‌آموزان عدد زمینی مربوط هر عدد مریخی را پیدا کنند. از آن‌ها بخواهید تا ابتدا به صورت فردی به آن‌ها فکر کنند و پاسخ‌های خود را در کاربرگ‌شان ثبت کنند. سپس در گروه (گروه‌های دو یا سه نفره) پاسخ‌های خود را با هم‌دیگر بررسی و در مورد دلیل‌هایش‌شان با هم گفت‌وگو کنند.

گام سوم؛ گفت‌وگوی جمعی

در آخر به بررسی همه یا تعدادی از عددهای مریخی در کلاس بپردازید. می‌توانید از عددهایی که بیشتر دانش‌آموزان روی آن‌ها چالش داشتند شروع کنید. از دانش‌آموزان بپرسید:

  • یافتن عدد کدام کارت‌ها برایتان سخت بود؟ چطور عدد این کارت‌ها را پیدا کردید؟

از دانش‌آموزان بخواهید تا نحوه‌ی محاسبه‌ی خود را برای هر یک از کارت‌ها توضیح دهند و از بقیه هم بخواهید تا در مورد ایده‌ی آن‌ها نظر بدهند و اگر سوالی دارند، بپرسند.

  • آیا دانش‌آموزان می‌توانند با دلیل، ۱۰ دسته با یک ارزش را به «یک» دسته با ارزشِ «ده برابر» تبدیل کنند؟

    ممکن است بچه‌ها با شمارش یا دسته‌بندی ۱۰ تا دسته را به یک دسته‌ی جدید تبدیل کنند، یا اینکه به سرعت و سادگی این تبدیل را انجام دهند. میزان اطمینان آن‌ها از این موضوع و دلایلی که برایش دارند می‌تواند قابل توجه باشد.

  • ابزار مناسب برای مثال بلوک‌های ده‌دهی را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهید تا در صورتی که نیاز داشتند، استفاده کنند.
  • عددهای مریخی قابل گسترش به عددهای بزرگتر نیز هستند.
  • به دانش‌آموزان کاغذهای مربعی کوچک بدهید تا روی آن یک عدد مریخی که به نظرشان سخت است، بنویسند. سپس کارت خود را با بغل‌دستی‌شان عوض کنند. افراد کنار هم که کارت‌هایشان را با هم تعویض کرده‌اند باید عدد زمینی مربوط به عدد مریخی که دوست‌شان طراحی کرده است را محاسبه کنند و پشت کارت او بنویسند. دوباره کارت‌ها برای بررسی جواب، تعویض می‌شوند. در مورد روشی که عدد زمینی مربوط به آن عدد مریخی را پیدا کرده‌اند گفت‌وگو کنند و از همدیگر سوال بپرسند. در صورتی که عدد مریخی درست محاسبه نشده‌ بود، دلایل همدیگر را می‌شنوند تا قانع شوند وگرنه اختلاف نظر خود را نزد شخص سوم که ممکن است معلم باشد می‌برند و از او تقاضای کمک می‌کنند.

    این کار را برای عددهای مریخی دیگر نیز می‌توانند ادامه دهند.

  • می‌توانید سوالات دیگری نیز در قالب «من چه عددی هستم؟» مطرح کنید. مانند:

    • اگر سه تا ده‌تایی دیگر به من اضافه کنی، من ۱۱۵ خواهم شد. من چه عددی هستم؟
    • من ۱۷ تا یکی دارم. من بین ۴۰ و ۵۰ هستم. من چه عددی هستم؟ چند تا ده‌تایی دارم؟
    • من ۴۵ هستم، ۲۵ یکی دارم. چند تا ده‌تایی دارم؟
    • من ۳۴۱ هستم. ۲۲ تا ده‌تایی دارم. چند تا صدتایی دارم؟

     

منابع آموزشی مربوط به این طرح درس

  • کاربرگ
    عددهای مریخی
    نگار وکیلی
    عددهای مریخی

    در این منبع، توصیف‌هایی از عددهای سه، چهار و پنج رقمی آمده‌است که به آن‌ها عددهای مریخی می‌گوییم و قرار است دانش‌آموزان عددهای زمینی مربوط به آن‌ها را پیدا کنند.…

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *