نگار وکیلی

اعداد مسئله را تو انتخاب کن!

۱۷۸

چکیده

در این فعالیت، یک مسئله مرتبط با عملیات اعداد مخلوط در سه سطح مختلف در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد تا یکی را انتخاب و برای حل آن اقدام کنند.

یکی از این سه کارت را برای حل مسئله‌ی پایین انتخاب و بعد مسئله را حل کن.

آوا مقداری رنگ داشت. او چند خانه‌‌ی مخصوصِ پرنده‌ها ساخت و مقداری از رنگ را برای رنگ‌‌آمیزی این خانه‌ها استفاده کرد. چه مقدار از رنگ آوا باقی مانده است؟

شرح فعالیت
گام اول؛ مواجهه

این مسئله را برای دانش‌آموزان بخوانید.

آوا مقداری رنگی داشت. او چند خانه‌ی مخصوصِ پرنده‌ها ساخت و مقداری از رنگ را برای رنگ‌آمیزی این خانه‌ها استفاده کرد. چه مقدار از رنگ آوا باقی‌مانده است؟
توضیح دهید که پاسخ را چه‌طور پیدا کردید.

بعد از این‌که مسئله را برای ‌دانش‌آموزان خواندید از آن‌ها بپرسید:

  • چه اتفاقی در این مسئله افتاد؟
  • چه‌طور می‌توانید مسئله را حل کنید؟
  • چه ابزارهایی برای حل به شما کمک می‌کند؟
گام دوم؛ کاوش

سپس کارت‌های مسئله‌، که مقدار رنگ اولیه و همچنین استفاده شده را نشان می‌دهد، را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهید و از آن‌ها بخواهید یکی از کارت‌ها را انتخاب و مسئله را با توجه به آن کارت حل کنند.

خوب است ابزارهای متنوعی مانند دایره‌های کسری، نوارهای کسری، برگه‌ی شطرنجی و … در کلاس مهیا باشد تا اگر کسی به ابزار نیاز داشت بتواند از آن‌ها استفاده کند. دانش‌آموزان را تشویق کنید که با استفاده از کلمات، تصاویر، مدل‌ها یا عبارات ریاضی نشان بدهند که مسئله را چطور حل کرده‌اند.

گام سوم؛ گفت‌و گوی جمعی

بعد از این که دانش‌آموزان مسئله‌ی انتخابی خود را حل کردند، همه را دور هم جمع کنید و به کمک پرسیدن سوالاتی، گفت‌وگوی جمعی را پیش ببرید. سوال‌هایی بپرسید که مخاطب آن‌ها همه‌ی دانش‌آموزان هستند، نه فقط کسانی که یک مسئله‌ی مشخص را حل کرده‌اند. به وسیله‌ی پرسیدن این سوال‌ها کمک کنید دانش‌آموزان نحوه‌ی تفکرشان را به اشتراک بگذارند، با هم ارتباط برقرار کند و تفکرشان را عمیق‌تر کنند. سوال‌هایی مانند:

  • از چه عملیاتی برای حل مسئله‌ی خود استفاده کردید؟ جمع؟ تفریق؟ ضرب یا تقسیم؟
  • چطور متوجه شدید که مسئله، یک مسئله‌ی تفریق است؟ چه چیزی در مسئله این آگاهی را به شما داد؟
  • آیا ممکن است کسی با جمع کردن به پاسخ برسد؟ چگونه؟
  • چطور مسئله‌ی خود را حل کردید؟ از چه روشی استفاده کردید؟
  • چه کسی با ایده‌ی علی موافق است؟
  • روش چه کسی شبیه روش لیلا بود؟
  • چه شباهت/تفاوتی بین روش‌های پدرام و شایان است؟
گام چهارم؛ بازاندیشی

در پایان می‌توانید از دانش‌آموزان بپرسید:

  • اگر قرار بود یک کارت دیگر بردارید و مسئله‌ی آن را حل کنید، کدام کارت را برمی‌داشتید؟ چرا؟
  • اگر قرار بود یک کارت طراحی کنید که حل آن به نظر شما ساده/پیچیده باشد، چه اعدادی برای آن انتخاب می‌کردید؟
  • دانش‌آموزان کدام یک از مسئله‌ها را انتخاب می‌کنند؟
    به این دقت کنید که هر یک از دانش‌آموزان کدام یک از سوال‌ها را انتخاب می‌کنند، سوال ساده، متوسط یا پیچیده. خوب است انتخاب آن‌ها را در جایی برای خود ثبت کنید.

  • آیا دانش‌آموزان همان مسئله‌ای که اول انتخاب کرده‌اند را حل می‌کنند یا این که مسئله‌شان را عوض می‌کنند؟
    ممکن است بعضی از دانش‌آموزان ابتدا مسئله‌ای را انتخاب و برای حل آن تلاش کنند اما آن را دشوار ببینند؛ درنتیجه آن را کنار بگذارند و مسئله‌ی دیگری که آسان‌تر است را برگزینند.

  • در تصویر داخل متن فعالیت، سطح سوال‌ها و پیچیدگی آن‌ها در کارت‌ها از سمت راست به سمت چپ افزایش می‌یابد. با در نظر گرفتن این که آیا دانش‌آموزان احتیاج دارند که مقدار اولیه را خرد/تفکیک کنند یا نه، سطح دشواری فعالیت تغییر کرده‌است. هم‌چنین در کارت آخر، مقادیر کسری‌ای نوشته شده‌ که مخرج آن‌ها یکسان نیست.
  • توجه کنید که این فعالیت از دو جهت برای بچه‌ها پیچیدگی دارد. اولین پیچیدگی مربوط به این است که آن‌ها بر خلاف حالت معمول ابتدا فقط سناریوی مسئله را بدون عدد در اختیار دارند و بعد عددها را دریافت می‌کنند. پیچیدگی دوم هم مربوط به این است که آن‌ها خودشان باید انتخاب کنند که چه مسئله‌ای را حل کنند.
  • در اجرای این فعالیت شما می‌توانید مطابق آنچه که توضیح داده شد انتخاب مسئله را به خود دانش‌آموزان واگذار کنید. اما همچنین می‌توانید بر اساس شناخت قبلی از بچه‌ها یا ارزیابی پیشین خودتان کارت‌ها را به آن‌ها بدهید.
    مثلا می‌توانید کارت‌های ۱ یا ۲ را به هر کدام از بچه‌ها بدهید و در صورتی که هر کدام را حل کردند، شماره‌ی بعدی را به آن‌ها بدهید.
    در هر کدام از این حالت‌ها خوب است بعد از اتمام درس، ثبت کنید که هر کدام از دانش‌آموزان کدام مسئله‌ها را حل کرده و راه حلشان را توضیح داده‌اند. به این ترتیب شما می‌توانید درس بعدی را متناسب‌تر طراحی کنید.
  • شما می‌توانید فرم اصلی این فعالیت را در نظر بگیرید (شروع با یک سناریوی بدون عدد و در اختیار قرار دادن چند سری کارت و حل مسئله با یکی از آن‌ها) و موضوعات مختلف و سطوح متفاوتی از پیچیدگی را وارد آن کنید.
منابع آموزشی مربوط به این طرح درس

  • ابزار کاغذی
    اعداد مسئله را تو انتخاب کن!
    نگار وکیلی
    اعداد مسئله را تو انتخاب کن!

    در این ابزار مجازی، کارت‌های طرح یادگیری «اعداد مسئله را تو انتخاب کن»، در دو فایل رنگی و سیاه‌‌و‌سفید مهیا شده است.

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *